BIKE FITTING?
W jakim celu go robimy? i jakie może nam przynieść korzyść?
Bike fitting to proces doboru optymalnej pozycji w oparciu o predyspozycje zawodnika . Dobór pozycji jest uzależniony o specyfiki jazdy na rowerze ponieważ inaczej ustawimy osobę która chciałaby turystycznie spędzać czas na rowerze a inaczej zawodnika którego celem jest osiąganie coraz to lepszych rezultatów. Kolejny wyznacznikiem tego jakie ustawienia pozycji powinniśmy wybrać jest biomechanika pracy ciała . Zwracamy szczególna uwagę ograniczenia ruchowe ,historię urazów i dysfunkcję z wcześniejszych sezonów . Wywiad i badanie fizjoterapeutyczne jest bardzo ważną częścią całego fittingu. Dzięki wiedzy i doświadczeniu, terapeuta jest w stanie umiejętnie przenieść informacje zebrane z wywiadu i badania na pozycje na rowerze. Dlatego tak ważne jest aby cały ten proces przebiegał pod okiem fizjoterapeuty.
Głównym celem osób zgłaszających się na fitting to dolegliwości bólowe i dyskomfort które towarzyszą im podczas treningu. Najczęstszymi objawami są bóle odcinka lędźwiowego i szyi , drętwienie rąk i stóp ale również dyskomfort narządów płciowych spowodowany najczęściej kompresją na nerwy lub naczynie krwionośne. Osobom u których po badaniu fizjoterapeutycznym nie stwierdza się poważnych problemów klinicznych z narządem ruchu dopasowanie pozycji przynosi zamierzony efekt poprawy komfortu. Osobom u których zdiagnozowano problem, proces bike fitingu łączy się z współpracą z fizjoterapeutą w celu wyeliminowania przyczyny dolegliwości za pomocą terapii i treningu korekcyjnego. Dlatego tak ważne jest aby fizjoterapeuta przeprowadził wstępną diagnostykę.
Kolejna grupa odwiedzających studio bike fitingu to osoby które w stopniu zaawansowanym lub zawodniczym uprawiają kolarstwo i chce ustawić lub dopracować swoją obecna pozycję . Tutaj główny nacisk kładziemy na to aby pozycja była jak najbardziej aerodynamiczna i tak dopasowana aby mięśnie mogły generować jak największą moc przy jak najmniejszym nakładzie energii. W ustawienie zawodniczym większa uwagę kładzie się na szczegóły.
kiedy w takim razie jest najlepszy moment żeby zrobić bike fitting?
W kolarstwie zawodowym najlepszym czasem na dopasowanie pozycji na rowerze jest zgrupowanie przed sezonowe. Najczęściej ekipy organizują je w okresie grudzień styczeń. Jest to okres kiedy kolarze zaczynają powoli wchodzić w okres przygotowawczy można wtedy podczas codziennych treningów przetestować nowe ustawienia ,nanieść poprawki i dopracować szczegóły. Dla nas amatorów kolarstwa również najlepszym okresem ustawienie nowej pozycji jest okres jesienno-zimowy kiedy czasu wolnego od treningów jest więcej. Większość z nas trenuje w tym w okresie w warunkach domowych na trenażerach lub tez wypuszcza się na krótkie treningu z racji klimatu jak mamy. Po ustaniu pozycji w okresie zimowym mam właśnie możliwość przetestowania jej i dopracowania jeszcze przed rozpoczęciem sezonu.
Kolejnym ważnym moment aby udać się na bike fiting jest kupno nowego roweru. Oczywiste jest mozliwość przeniesienie starych ustawień na nowy rower ale w większości przypadków geometria nowego roweru znacząc różni się. I nawet po przeniesieniu starych ustawień ta pozycja jednak nie jest tak samo odczuwalna jak wcześniej. Wtedy warto powtórnie nałożyć markery i zobaczyć jak pracuje ciało.
Teraz trochę o korzyściach zrobienia bike pittingu. Pierwszą i najważniejszą korzyścią jest wyeliminowanie dolegliwość bólowych które towarzyszą nam podczas treningów. Jak wspomniałem wcześniej jeśli nie masz problemów klinicznych tzn, dolegliwość bólowych związanych z złamaniem , operacja lub innymi poważnymi schorzeniami to po zakończonym procesie bike fittignu powinieneś czuć poprawę w komforcie jazdy. Kolejną korzyścią jest działanie prewencyjne . Działanie mające na celu zniwelowanie ryzyka powstania kontuzji przeciążeniowych narządu ruchu. Do takich najczęściej w kolarstwie zalicza się w pierwszej
kolejność ból odcinka lędźwiowego spowodowany przeważnie złym dobrem kształtu ,szerokość, kąta pochylenia, przesunięcia „Gdyby nie detale, przód tył siodełka jak również różnicy odległość miedzy poziomem siodełka a kierownicy. Dobór tych parametrów nie byłoby powinien być oparta o ruchomość poszczególnych segmentów ciała, siły i elastyczność grup mięśniowych .Bólu kolan w przednim przedziale stawu jest również częstym problemem który zaobserwowałem w kolarstwie zawodowym i wiąże się on przede wszystkim z złym ustawienie bloków i nadmiernym przesunięciem ciała zawodnika do przodu. Innym ważnym aspektem tej dolegliwości jest brak wystarczającej elastyczność mięśnia czworogłowego w większość przypadków jest przyczyną bólu w okolicy rzepki i stawu rzepkowo-udowego. Dlatego tak ważne jest badanie fizjoterapeutyczne przed wykonaniem bike fittingu aby w oparciu o informacje choćby mobilności i elastyczność mięśnia czworogłowego odpowiednio dopasować ustawienia roweru. Co nie oznacza ze ustawiamy rowerem pod dysfunkcję która mamy ponieważ po zakończeniu bike fittingu ,zawodnik otrzyma wskazówki lub ćwiczenia które pomogą mu zniwelować napięcie i przywrócić funkcje mięśnia.
Jazda na rowerze, a oddychanie torem przeponowym.
Jazda na rowerze i oddychanie są bardzo blisko powiązane ze sobą.
Za bliską korelacje miedzy tymi dwoma strukturami odpowiedzialna jest powięź która przenosi napięcie. Tym samym wzmożone napięcie głównego mięśnia oddechowego może mieć swoje odzwierciedlenie w pracy mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Przepona jest kluczowa przy wzmożonym głębokim oddychania szczególnie podczas długich ciężkich etapów kiedy oddychanie torem żebrowym nie jest wystarczające. Jest ona mięśniem w kształcie parasola, który rozciąga się w poprzek dolnej części klatki piersiowej, pomagając wcisnąć maksimum powietrza w swoje ciało. Kiedy robimy wdech, przepona wygina się w dół i tworzy próżnię.
Przepona posiada wiele bardzo ważnych połączeń powięziowych z mostkiem, żebrami, kręgosłupem piersiowym, lędźwiowym jak również z narządami jamy brzusznej, a także z innym bardzo ważnym mięśniami w naszym ciele a w szczególności z mięśniem biodrowo-lędźwiowym, które może powodować wiele problemów podczas wysiłku. Dlatego tak ważne jest terapia przepony w połączeniu z mięśniem biodrowo lędźwiowym.
jak duże znaczenie ma przepona podczas jazdy na rowerze?
Przepona piersiowa to mięsień w kształcie kopuły, który oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej. Skurczowa część tego mięśnia jest umieszczona obwodowo, wprowadzając na centralne ścięgno. Przepona jest kluczowa przy wzmożonym głębokim oddychaniu szczególnie podczas długich ciężkich etapów kiedy oddychanie torem żebrowym nie jest wystarczające. Przepona posiada wiele bardzo ważnych połączeń powięziowych z mostkiem, żebrami, kręgosłupem piersiowym, lędźwiowym jak również z narządami jamy brzusznej, a także z innym bardzo ważnym mięśniami a w szczególności z mięśniem biodrowo-lędźwiowym, które może powodować wiele problemów podczas wysiłku. Z powodu pozycji zgięciowej jaką przyjmuje kolarz dochodzi do przykurczania się mięśnia biodrowo-lędźwiowego.
Dlatego bardzo ważne jest dbanie o elastyczność nie tylko mięśni oddechowych ale również mięśni które mają bezpośrednie powiązanie z funkcja przepony.
Diagnostyka w kolarstwie
Po dość nieoczekiwanym sezonie 2020, gdzie zamieszanie z powodu pandemii korona wirusa znacząco wpłynęło na kalendarz startów . Mimo to zawodnicy nie raz zaskakiwali nas na linii mety, a sport ten z roku na rok zyskuje coraz większą popularność na całym świecie .
Współpracując z zawodowymi kolarzami na przełomie kilku lat pracy w kolarstwie, podpatrywałem przez jakie wyrzeczenia i poświęcenia przechodzą ci wyjątkowi sportowcy, oraz z jak dużą uwagą i dbałością przygotowują swój organizm do niewyobrażalnego wysiłku.
Ponieważ wszyscy z niecierpliwością czekamy na rozpoczęcie sezony 2021, chciałem podzielić się swoimi spostrzeżeniami pisząc serie blogów, podczas których przybliżę Wam aspekty mające (według mnie) dla nas kolarzy – amatorów kluczowe znacznie . Postaram się poruszyć tematy bike fittingu okiem fizjoterapeuty, regeneracji w zawodowym peletonie, roli fizjoterapeuty podczas wyścigów, zdrowia i problemów bólowych z jakimi borykają się kolarze podczas sezonu.
W serii blogów oprę się na wiedzy i doświadczeniu, jakie zdobyłem podczas pracy w ekipie CCC Team i obecnie w Bora Hansgrohe.
W tym artykule chciałbym zaprezentować w skrócie, na co warto zwrócić uwagę przygotowując się do kolejnego sezonu.
W zawodowych grupach kolarskich okres zimowy to przede wszystkim czas zgrupowań, których głównym celem jest diagnostyka sportowo-medyczna i bike fiting .
Diagnostyka sportowo-medyczna to dość szerokie określenie tego, co się dzieje podczas badań. W skład całego procesu badania wchodzi kilka części składowych; od strony lekarzy są to min. badania wydolnościowe, badania krwi, pomiary składu ciała i wiele innych ważnych aspektów, dokładnie przeanalizowanych. Ja zajmę się przybliżeniem przebiegu procesu badania kolarzy okiem fizjoterapeuty. Zacznijmy od początku: W ekipie pojawią się nowy zawodnik. Zostaje założona karta badań, składa się ona z wywiadu, w którym zbieramy najważniejsze informacje o historii przebytych urazów ,operacji i obecnych problemów podczas jazdy na rowerze. Kolejnym krokiem jest analiza biomechaniczna, badanie funkcjonalne, ocena wzorca ruchowego, pomiary antropometryczne, ocena siły mięśniowej w różnych warunkach pracy mięśni. Po przeprowadzeniu całego procesu badania przychodzi czas na analizę zebranych wyników, czyli tak naprawdę (moim zdaniem) na najważniejszą część całego badania ze strony fizjoterapeuty. Same wyniki badania nie określą nam źródła i przyczyny pojawienia się dolegliwość i problemu. Przeanalizowanie wszystkich informacji i określenie celów pracy nad zawodnikiem to najważniejszy etap całego procesu. W oparciu o wiedzę i doświadczenie dopasowujemy indywidualny trening dla każdego kolarza. Jest to przeważnie zestaw ćwiczeń, które kolarz wykonuje podczas zgrupowania i kontynuuje podczas sezonu.